شکستگی استرسی چیست + علائم و درمان

خیلی از افراد نمی‌دانند شکستگی استرسی چیست و چه علائمی دارد. به همین علت گاهی اوقات بیماران ممکن است با چنین مشکلی مواجه شوند و ندانند علت آن چیست. از این رو خیلی از اوقات پیش می‌آید که فرد پس از مواجه با علائمی نظیر درد، تورم و حتی حساسیت دچار نگرانی می‌شود.

اما سوال بسیار مهمی که مطرح می‌شود آن است که آیا چنین مشکلی می‌تواند عارضه جدی ایجاد کند؟ آیا نیاز به درمان‌های پیچیده خواهد داشت؟ چنین مشکلی بیشتر در چه نقاطی از بدن می‌تواند اتفاق بیفتد؟ در این مقاله دکتر شریف زاده به طور کامل درباره چنین نوع شکستگی صحبت خواهند کرد تا بخشی از استرس بیماران کاهش یابد. همچنین راهکارهای پیشگیرانه و درمانی مناسبی در ادامه معرفی می‌شود.

شکستگی استرسی یا فراکچر چیست؟

خیلی افراد با توجه به اینکه نمی‌دانند دقیقا شکستگی استرسی چیست، آن را با فراکچرهای معمولی اشتباه می‌گیرند. این درحالی است که شکستگی‌های معمولی غالبا در حوادت و ضربه‌های سنگین در استخوان ایجاد می‌شود. اما شکستگی استرسی یک پروسه تدریجی است و به صورت آنی بروز پیدا نخواهد کرد.

این نوع شکستگی استخوان در اندازه بسیار ریز و حتی خیلی از اوقات میکروسکوپی اتفاق می‌افتد. به همین علت بیمار علائم و عوارض فراکچرهای معمولی را تجربه نخواهد کرد. شکستگی استرسی همان‌طور که از نام آن مشخص است، به دلیل وارد شدن استرس و فشار طولانی مدتی بروز پیدا می‌کند.

با توجه به اینکه در ورزشکاران همواره فشار نسبتا سنگینی به استخوان‌ها وارد می‌شود، خیلی از آن‌ها در طول زندگی خود علائم شکستگی استرسی را تجربه می‌کنند. در حقیقت انجام فعالیت ورزشی به صورت مکرر چنین عارضه‌ای ایجاد خواهد کرد. همچنین افرادی که سطح تمرین‌های ورزشی خود را به صورت ناگهانی افزایش می‌دهند، ممکن است در روزهای ابتدایی با علائم آن مواجه شوند.

معنی فراکچر در علم پزشکی؟

برای اینکه بهتر بدانید شکستگی استرسی چیست باید با معنای فراکچر در علم پزشکی آشنا شوید. به طور کلی در علم پزشکی شکستگی‌هایی که در اندازه‌های مختلف در ساختار استخوان ایجاد می‌شود را فراکچر می‌نامند. اندازه‌ آن می‌تواند از موارد بزرگ تا نمونه‌های بسیار ریز و در سایزهای میکروسکوپی باشد. در فراکچرها معمولا ساختار استخوان با درز همراه است. با این حال شدت و اندازه آن با توجه به نوع شکستگی استخوان متفاوت خواهد بود.

علائم شکستگی استرسی پا

زمانی که بیمار با شکستگی استرسی مواجه می‌شود، معمولا با علائم و نشانه‌هایی همراه است. برای اینکه بدانید آیا با چنین مشکلی مواجه شده‌اید، بهتر است بدانید علائم شکستگی استرسی چیست:

• افرادی که شکستگی استرسی را تجربه می‌کنند، معمولا با درد خفیف تا شدید همراه هستند. این درد معمولا مشابه زمانی است که بیمار با کوفتگی استخوان همراه است.
• حساسیت ناحیه‌ای که با چنین شکستگی همراه است، در بیماران بسیار شایع خواهد بود. در حقیقت زمانی که ناحیه مدنظر با دست لمس می‌شود، بیمار درد نسبتا شدیدی را تجربه می‌کند.
• در برخی از بیماران شاهد این هستیم که تورم نسبتا خفیف تا متوسط در اطراف ناحیه استخوان ایجاد می‌شود.
• در بعضی کیس‌ها ممکن است به صورت خودکار و حتی شبانه با درد وجود داشته باشد.

انواع شکستگی استرسی استخوان

فراکچرهای استرسی با توجه به ناحیه‌ای که اتفاق می‌افتد، در انواع مختلفی طبقه‌بندی می‌شود. در این قسمت بررسی می‌کنیم که انواع شکستگی استرسی چیست:

شکستگی استرسی کف پا یا متاتارس

متاتارس یا استخوان کف پا ناحیه‌ای است که بیشتر در معرض فشارهای مختلف قرار می‌گیرد. به عنوان مثال افرادی که وزن زیادی دارند، ممکن است فشار زیادی در حین راه رفتن به ناحیه کف پایشان وارد شود. همچنین این ناحیه به صورت مکرر در معرض استرس‌های مختلف قرار می‌گیرد.

مثلا ورزشکارانی که روی پاهایشان فشار وارد می‌کنند، پس از مدتی ممکن است با این نوع شکستگی مواجه شوند. فوتبال، والیبال، تنیس و بستکتبال از جمله ورزش‌هایی است که می‌تواند ریسک چنین مشکلی را افزایش دهد. معمولا این نوع شکستگی با درد در کف پا همراه است که با استراحت، شدت آن کاهش می‌یابد.

شکستگی استرسی پا

گاهی اوقات به جای اینکه استخوان کف پا دچار شکستگی استرسی شود، ممکن است در ناحیه ساق پا چنین عارضه‌ای ایجاد شود. پیش‌تر بررسی کردیم که شکستگی استرسی چیست؛ زمانی که استرس بیش از اندازه و به صورت دراز مدت به استخوان‌های ساق پا وارد شود، شکاف‌های بسیار میکروسکوپی در آن ایجاد خواهد شد.

در این شرایط فرد پس از تمرین‌ ورزشی ممکن است درد حین لمس ناحیه ساق پا را تجربه کند. همچنین در برخی از افراد چنین دردی به صورت خود به خودی ایجاد می‌شود. به طور معمول افرادی که به تمرین‌های ورزشی پرشی می‌پردازند، استخوان‌شان بیشتر در معرض چنین عارضه‌ای قرار می‌گیرد. به عنوان مثال والیبال یکی از ورزش‌هایی است که سبب چنین مشکلاتی خواهد شد.

شکستگی استرسی لگن

با بررسی اینکه شکستگی استرسی چیست، متوجه شدید این نوع فراکچر بیشتر به دلیل وارد شدن فشار مکرر به ناحیه ضعیفی از استخوان ایجاد می‌شود. در استخوان لگن نیز قسمت‌هایی وجود دارد که معمولا ساختار ضعیف‌تری نسبت به سایر نقاط دارد و بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد.

به عنوان مثال ساکروم، راموس فوقانی و حتی گردن استخوان ران از جمله نواحی است که بیشتر تحت تاثیر فشارهای مکرر قرار خواهد گرفت. به همین علت معمولا در همین نواحی و به ویژه در افرادی که زیاد روی آن‌ها نیروی وارد می‌‌کنند، علائم شکستگی استرسی مشاهده می‌شود. دوندگانی که مسافت‌های بسیار طولانی را طی می‌کنند، بیشتر در معرض بروز علائم این نوع شکستگی قرار دارند.

شکستگی استرسی ران

علی‌رغم آنکه گفتیم شکستگی استرسی چیست، اما در مورد استخوان ران موضوع کمی متفاوت است. اگر توجه کرده باشید، استخوان ران در همه افراد معمولا یکی از قوی‌ترین استخوان‌هایی است که در بدن می‌توان پیدا کرد. به همین علت کم‌تر تحت تاثیر نیروهای سنگین و مکرر قرار می‌گیرد.

همچنین با توجه موقعیت آن نسبت به سایر استخوان‌های پا، فشار کم‌تری روی آن اعمال می‌شود. از این رو شکستگی استرسی در استخوان ران خیلی مرتبط با تمرین‌های ورزشی نیست. افرادی که این گونه فراکچر را تجربه می‌کنند، معمولا به دلیل نرمی استخوان با آن مواجه می‌شوند.

در حقیقت ممکن است به دلیل ابتلا به پوکی استخوان، در اثر انجام فعالیت‌های مختلف در آن چنین شکستگی ایجاد شود. از این رو معمولا علائم شکستگی استرسی در استخوان ران، در بیماران مسن‌تر قابل مشاهده است. البته در مواردی که این شکستگی با ضربات مکرر در یک استخوان غیر طبیعی مثلا دارای پوکی استخوان اتفاق بیوفتد به نام شکستگی پاتولوژیک یا مرضی نامیده می‌شود.

چگونه شکستگی استرسی استخوان رخ می‌دهد؟

برای آنکه با چگونگی رخ دادن این نوع فراکچر استرسی آشنا باشید، باید بدانید علت شکستگی استرسی چیست. در این قسمت از مقاله به طور مفصل درباره علل بروز چنین مشکلی صحبت می‌کنیم:

• افرادی که از آمادگی بدنی و استخوانی ضعیفی برخوردار هستند، ممکن است در اثر انجام فعالیت‌های گوناگون و سنگین چنین فراکچری را تجربه کنند.
• زمانی که استخوان ساختار متراکم اولیه خود را نداشته باشد، مطمئنا راحت‌تر در اثر اعمال نیرو دچار شکستگی خواهد شد. به همین علت شکستگی استرسی در بیماران مسن و مبتلا به پوکی استخوان شایع است.
• افرادی که به صورت اصولی به انجام تمرین‌های ورزشی نمی‌پردازند، ممکن است شکستگی استرسی در استخوانشان ایجاد شود. در حقیقت اگر یک حرکت ورزشی به صورت غلط دنبال شود، پس از مدتی فشار زیادی را روی استخوان اعمال خواهد کرد.
• گاهی روی یک استخوان فشار زیادی به صورت مکرر اعمال می‌شود که در دراز مدت آن را مستعد شکستگی استرسی می‌کند.
• عضلات خود یک نقش محافظتی از استخوان بر عهده دارد. در حقیقت زمانی که عضلات یک فرد نرمال و قوی است، مسلما از اعمال فشار زیاد روی استخوان جلوگیری می‌کند. به همین علت افرادی که عضلات ضعیفی دارند، ممکن است پس از مدتی با علائم فراکچر استرسی مواجه شوند.
• افرادی که به صورت ناگهانی زمان و شدت انجام تمرین‌های ورزشی خود را افزایش می‌دهند، فشار زیادی به استخوان‌های خود وارد خواهند کرد. از این رو شانس بروز علائم چنین شکستگی در آن‌ها بالاتر می‌رود.

عوامل موثر در شکستگی استرسی چیست؟

عوامل و پارامترهای بسیاری وجود دارد که می‌تواند استخوان را مستعد شکستگی‌های استرسی کند. این عوامل شامل موارد زیر است:

• استفاده از کفش‌های غیراستاندارد می‌تواند چنین شکستگی را در استخوان کف پا ایجاد کند.
• کاهش تراکم استخوان به هر دلیلی مثل پوکی استخوان یا استفاده از داروهای مرتبط می‌تواند از جمله عوامل موثر باشد.
• کمبود کلسیم و ویتامین D در بدن می‌تواند یک فاکتور اثرگذار تلقی شود.
• دویدن و به ویژه پریدن‌های زیاد و انجام آن‌ها روی سطوح سخت از دیگر فاکتورهای اثرگذار است.
• افرادی که از سیگار استفاده می‌کنند، باید بدانند که چنین محصولاتی شانس بروز این نوع شکستگی را افزایش می‌دهد.
• اضافه وزن یک عامل تاثیرگذار و ریسک فاکتور برای بروز شکستگی استرسی محسوب می‌شود.
• مصرف نوشیدنی‌های الکلی خود در گذر زمان روی تراکم استخوان اثرگذار خواهد بود.

چگونه میتوان از شکستگی استرسی جلوگیری کرد؟

زمانی که بدانید علت شکستگی استرسی چیست، مطمئنا می‌توان راهکارهای مناسبی به منظور پیشگیری از بروز ان‌ها ارائه کرد. در این قسمت با توجه به تمامی عوامل و علل موثر در بروز شکستگی استرسی، راهکارهایی را به شما معرفی می‌کنیم:

• در صورتی که به صورت مرتب به انجام تمرین‌های ورزشی می‌پردازید، حتما هر یک را به صورت اصولی دنبال کنید.
• حتما موقع خرید کفش به استاندارد بودن آن توجه لازم را داشته باشید.
• به هیچ عنوان فعالیت ورزشی خود را به صورت ناگهانی افزایش ندهید. همه چیز باید برای افزایش سازگاری بدن، به صورت تدریجی اتفاق بیفتد.
• سعی کنید در برنامه غذایی خود ترکیباتی را به کار ببرید که بتواند نیاز بدن از نظر تمامی مواد مغذی به ویژه ویتامین D و کلسیم را برطرف سازد.
• در صورتی که اضافه وزن دارید، حتما نسبت به کاهش آن اقدام کنید. این موضوع در طولانی مدت از اعمال فشار زیاد روی استخوان جلوگیری خواهد کرد.
• سعی کنید به صورت مرتب تمرین‌های ورزشی موثری را دنبال کنید. این امر با تقویت عضلات، از چنین مشکلی در آینده پیشگیری می‌کند.
• در صورتی که به استعمال سیگار و مصرف نوشیدنی‌های الکلی اعتیاد دارید، حتما آن‌ها در طول زندگی خود ترک کنید.
• در صورتی که در سنین بالا قرار دارید، حتما برای پیشگیری از پوکی استخوان اقدامات لازم را انجام دهید.

نحوه تشخیص شکستگی استرسی چگونه است؟

پزشک و متخصص برای آنکه بتواند تشخیص درستی داشته باشد، معمولا به دنبال این است که علت شکستگی استرسی چیست. به همین علت تمامی جوانب را در بیمار در نظر می‌گیرد. در ابتدا یک شرح حال کامل از بیمار دریافت می‌شود تا بداند فرد چه عادات رفتاری و ورزشی را در زندگی خود دنبال می‌کند.

سپس علائم بیمار را به صورت بالینی بررسی خواهد کرد. به عنوان مثال با لمس نواحی مختلف استخوان، قسمت‌های حساس را بررسی می‌کند. در صورتی که درد و حساسیت در نواحی باشد که بیشتر مستعد شکستگی استرسی است، متخصص به چنین عارضه‌ای شک خواهد کرد.

علاوه‌بر همه این‌ها، متخصص باید اطمینان حاصل کند که در استخوان فرد شکستگی معمولی اتفاق نیفتاده است. از این رو خیلی از اوقات برای اطمینان خاطر از یک تشخیص درست، تجویز تصاویر مختلف رادیوگرافی انجام می‌شود. دقت کنید که شکستگی استرسی معمولا در این تصاویر قابل تشخیص نیست. صرفا متخصص با کمک آن‌ها، سایر شکستگی‌ها رایج را رد می‌کند.

درمان شکستگی استرسی یا فراکچر چگونه است؟

با توجه به عللی که بررسی کردیم و گفتیم شکستگی استرسی چیست، درمان آن خیلی پیچیده نخواهد بود. در حقیقت مانند فراکچرهای معمولی نیازی به بستن آن ارگان بدن نیست. صرفا باید یک‌‌سری اقدامات انجام شود تا دوره ترمیم و بهبودی آن به اتمام برسد. با این حال بهتر است برای بررسی بیشتر به بهترین دکتر ارتوپد تهران یا شهر خود مراجعه کنید:

• یکی از بهترین کارها این است که مدتی را استراحت کنید تا علائم ناشی از شکستگی استرسی بهبود یابد. انجام فعالیت بدنی در طول دوره بهبودی آن، ممکن است شرایط را بدتر کند.
• اگر در روز اول متوجه چنین مشکلی شوید، متخصصین برای شما استفاده از کمپرس سرما را پیشنهاد می‌کنند. این امر به کاهش التهاب پیش‌رو کمک خواهد کرد.
• در صورتی که در روزهای بعدی با علائم فراکچر استرسی همراه بودید، به جای کمپرس سرما، از گرما کمک بگیرید.
• در صورتی که علائمی مثل درد و التهاب را در ناحیه مشاهده کردید، ممکن است متخصص از داروهای مسکن ضدالتهابی کمک بگیرد.

اهمیت توجه به درمان شکستگی استرسی

در این مقاله بررسی کردیم که شکستگی استرسی چیست و چه علل و علائمی دارد. همچنین در مورد پیشگیری و درمان آن به صورت مفصل صحبت کردیم. نکته مهم آن است که برخی از افراد ممکن است توجهی نسبت به مشکل خود نداشته باشند. با توجه به اینکه نسبت به شکستگی‌های بزرگ‌تر درد شدیدی وجود ندارد، خیلی‌ها آن را به حال خود رها می‌کنند.

این در حالی است که عدم توجه و اقدام برای درمان آن می‌تواند در آینده مشکلاتی را ایجاد کند. به عنوان مثال در صورت ادامه فشار زیاد روی استخوان، احتمال افزایش سایز و فراکچرهای بزرگ‌تر را به دنبال خواهد داشت. همچنین ممکن است فرد به صورت مکرر با علائمی نظیر درد و التهاب در ناحیه استخوان همراه باشد.