هالوکس والگوس یکی از مشکلات شایعی است، که احتمالا آن را در یکی از نزدیکتان مشاهده کردید. این مشکل معمولا به صورت یک برآمدگی در کنار شست پا مشاهده شده و برای بیمار خیلی آزاردهنده نیست، اما اگر درمان نشود به مرور زمان راه رفتن را برای بیمار سخت میکند. توصیه میشود، که با کمک راهکارهایی که وجود دارد، برای درمان آن اقدام کرده تا از بروز برخی مشکلات احتمالی پیشگیری کنید. اما سوال اصلی این است که روش درمانی هالوکس والگوس چیست؟ آیا این امکان وجود دارد که در خانه و با کمک تکنیک‌های ورزشی برای درمان بونیون (هالوکس والگوس) اقدام کرد؟ عدم درمان این مشکل چه عوارضی را به همراه دارد؟ برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مشکل شایع، در ادامه با دکتر شریفزاده همراه خواهیم بود.
هالوکس والگوس چیست؟
همانطور که اشاره شد، این مشکل به صورت یک برآمدگی در کنار انگشت شست پا مشاهده میشود. اگر دقت کرده باشید، انگشت شست پا این امکان را دارد که از 2 قسمت خم شود. این نشان‌دهنده آن است که این انگشت از دو بند یا مفصل تشکیل شده است. فردی که به بونیون مبتلا است، معمولا دچار اختلال در مفصل متاتارسوفالانژیال بوده و به همین علت، یک برآمدگی در کنار آن ایجاد میشود. این مفصل در حقیقت همان جایی است که انگشت شست با استخوان پا اتصال برقرار میکند. در حقیقت، زمانی که فرد با چنین مشکلی مواجه شود، نوک انگشت شست به طرف سایر انگشتان خم شده و از قسمت مفصل دچار انحراف میشود.
علت بیماری هالوکس والگوس
در اکثر منابع پزشکی بر سر علت اصلی بروز بیماری بونیون یا همان هالوکس والگوس اختلاف نظر وجود دارد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین دلایل ایجاد چنین عارضه بررسی خواهیم کرد:
- از اصلی‌ترین موارد اشاره شده در منابع علمی، به دلایل ارثی و ژنتیکی بودن این عارضه اشاره دارد و عوامل محیطی تاثیر کم روی آن را دارد.
- پوشیدن کفشهای تنگ و نوک تیز یکی از مهم‌ترین عواملی است که در گذر زمان میتواند سبب تغییراتی در مفصل انگشت شست شود. به همین علت، باید از پوشیدن آنها تا حد امکان و به صورت دراز مدت پرهیز شود.
- ضربه و ترومایی که به انگشت شست پا وارد شده، میتواند سبب تغییراتی در استخوان و مفصل آن شود. حتی گاهی اوقات این ضربات سبب شکستگی‌های ریزی میشود و استخوان در موقعیت نامناسب جوش خواهد خورد.
- صافی کف پا از دیگر مواردی است که در انحراف مفصل انگشت شست نقش دارد و سبب بروز بونیون میشود.
- افراد مبتلا به روماتیسم‌های مفصلی، از جمله گروه‌های پرخطرتر برای ابتلا به بونیون محسوب میشوند.
- برخی از افراد به دلایل مختلف و حتی حین کار مجبور به ایستادن‌ها طولانی مدت هستند. این امر در دراز مدت روی مفصل انگشت پا تاثیر می‌گذارد.
نحوه تشخیص هالوکس والگوس چیست؟
تشخیص قطعی ابتلا به این عارضه بر عهده متخصص ارتوپدی است. پزشک ابتدا از بیمار سابقه‌ای از شکایت اصلی او می‌گیرد و همه علائم گفته‌شده توسط بیمار را به طور کامل بررسی میکند. در ادامه، معمولا یک معاینه بالینی از مفصل انگشت شست انجام شده و میزان انحراف و تورم آن چک میشود. اگر متخصص به وجود انحراف در این ناحیه مشکوک شود، مجبور است برای بیمار تصویر رادیوگرافی تجویز کند. این عکس‌ها به خوبی موقعیت استخوان و مفصل را نشان می‌دهد و در تشخیص دقیق‌تر مشکل کمک‌کننده است. حس لمس نیز به متخصص برای بررسی وضعیت استخوان انگشت شست کمک زیادی خواهد کرد.
روش درمان هالوکس والگوس
روشهای زیادی برای درمان این مشکل وجود دارد. در اکثر شرایط نیز توصیه بر آن است که برای کاهش این عارضه، از تکنیک‌های کم تهاجمی‌تر و بدون جراحی کمک گرفته شود. با این حال، گاهی اوقات نمی‌توان صرفا با این روش‌ها بونیون را درمان کرد. در چنین شرایطی، استفاده از جراحی ضرورت پیدا میکند. در واقع، درمان قطعی هالوکس والگوس با کمک جراحی بوده و نیاز به اصلاح بخشی از استخوان وجود خواهد داشت. بسته به اینکه شدت و علائم این مشکل به چه صورت باشد، نحوه انجام جراحی و پروسه آن با تفاوت‌هایی همراه خواهد بود.
جراحی هالوکس والگوس چگونه انجام میشود؟
معمولا جراحی‌های ارتوپدی نیاز به یک‌سری شرایط داشته و به همین دلیل بیمار باید قبل از آغاز آن، به توصیه‌های پزشک توجه کند. به عنوان مثال، ممکن است انجام برخی آزمایشات برای بررسی و چکاپ وضعیت سلامت سیستمیک بیمار ضروری باشد. در ادامه مراحل جراحی هالوکس والگوس به شرح زیر است:
بیهوشی یا بی‌حسی از کمر بیمار برای آغاز جراحی
یکی از مهم‌ترین دلایلی که بیماران را پیش از شروع درمان بیهوش می‌کنند، نداشتن درد حین جراحی است. بیمار حین بیهوشی هیچ احساسی از درد نداشته و متخصص قادر خواهد بود با تمرکز بیشتری برای درمان مشکل او اقدام کند. البته با توجه به شرایط بیمار و تصمیم پزشک ممکن است جراحی به صورت بی حسی باشد.
برش و دسترسی به مفصل
اولین گام برای درمان مشکل مفصل انگشت شست بیمار، ایجاد یک دسترسی مناسب به آن است. برای این کار متخصص با کمک ابزارهایی که در اختیار دارد، یک برش در ناحیه مفصل می‌زند و بافت روی آن را کنار خواهد زد. با کنار رفتن بافت انگشت ، استخوان و مفصل زیرین آن نمایان خواهد شد.
تنظیم ساختار استخوان انگشت
با در نظرگرفتن اینکه مشکل بیمار تا چه اندازه حاد باشد، برای درمان آن نیاز به دستکاری استخوان انگشت به مقدار متفاوتی خواهد بود. به عنوان مثال، گاهی اوقات پزشک با تغییر در پوزیشن استخوان به راحتی میتواند چنین مشکلی را درمان کند. با این حال، خیلی از مواقع نیاز به شکسته‌شدن بخشی از استخوان است. زمانی که شکستگی استخوان به صورت عمدی توسط متخصص ایجاد میشود، راحت‌تر قادر است قطعات مختلف را جابه‌جا کرده و در موقعیت درست قرار دهد. با این کار، پس از آنکه استخوان ترمیم شود، مشکل بیمار نیز برطرف خواهد شد.
نکته مهم: یک مساله مهم در روش جراحی هالوکس ولگوس احتمال عود عارضه است، بخصوص زمانی که تکنیک مناسبی برای جراحی بکار برده نشود احتمال عود را بیشتر میکند.
درمان هالوکس والگوس شست پا بدون جراحی
روشهای مختلفی غیر از جراحی برای درمان عوارض ناشی از بونیون وجود دارد. که معمولا می‌توان به کمک این تکنیک‌ها، از بروز عوارضی نظیر درد و تورم ناشی از بونیون تا حدودی پیشگیری کرد، که در ادامه چندین راهکار به شما ارائه می‌کنم.
تغییر سبک زندگی و استفاده از کفش مناسب
بیمار باید سعی کند سبک زندگی خود را تا حدی تغییر دهد. به عنوان مثال، استفاده از کفشهای تنگ و پاشنه بلند میتواند یکی از دلایل بروز چنین مشکلی باشد. از این رو باید با کنارگذاشتن چنین محصولاتی، از تاثیر بیشتر آنها در شدت یافتن عوارض بونیون پیشگیری کرد.
استفاده از پد و اسپلینت هالوکس والگوس
از دیگر درمان‌های غیرتهاجمی که معمولا کمک به عدم پیشرفت بیماری و تا حدودی میتواند به اصلاح راستای انگشت شصت پا کمک کند. استفاده از پد بین انگشتی و یا اسپلینت مخصوص انحراف شست پا است. با استفاده از این ابزارها می‌توان تا حدودی از پیشرفت بیماری و اصلاح راستای انگشت، برای افرادی که انحراف کمی در انگشت شصت پا دارند کمک کرد.
تقویت عضلات پنجه پا از پیشرفت بیماری جلوگیری میکند
تقویت عضلانی یکی دیگر از راه‌هایی است که متخصصین برای پیشگیری از پیشرفت بیماری و بروز درد و عوارض ناشی از آن تجویز می‌کنند. برای این کار معمولا یک‌سری تمرینات ورزشی توصیه میشود که هر چند مدت باید با جدیت پیگیری کنید. که حتما باید این تمرین‌ها طبق نظر پزشک باشد چون ممکن است درصورت انجام ورزش اشتباه آسیب بیشتری ایجاد کنید
آیا هالوکس والگوس با ورزش درمان میشود؟
اینکه گفته میشود ورزش یکی از راهکارهای موجود برای درمان بونیون است، بیماران را با ابهاماتی مواجه میکند. دقت داشته باشید که درمان قطعی برای عارضه هالوکس ولگوس پیشرفته با جراحی انجام میشود. با این حال، گاهی از اوقات این عارضه مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمیکند و یا اینکه انحراف شصت پا جزئی است. در چنین شرایطی می‌توان به کمک تمرینات ورزشی، تا حدودی به بهبودی این عارضه کمک کرد.
اما نکته اصلی آن است که ورزش نمی‌تواند مشکل را از ریشه درمان کند. صرفا برای تقویت عضلات و مفصل، میتواند راهکاری برای کاهش درد و سایر مشکلات به وجود‌آمده باشد. به همین دلیل، برای درمان اصولی بونیون توصیه میشود به یک متخصص مراجعه کنید. در ادامه به بررسی برخی از تمرینات کمک‌کننده به کاهش علائم بونیون می‌پردازیم:
- یکی از بهترین تمرین‌ها، برداشتن یک پارچه از روی زمین به کمک انگشتان پا است. این تمرین با تقویت عضلات این ناحیه، در کاهش بروز عوارض ناشی از بونیون کمک‌کننده است.
- یکی دیگر از راه‌های کمک به تقویت عضلات انگشت پا، برداشتن تکه سنگ‌های کوچک از روی زمین و انداختن آنها داخل یک ظرف است. افرادی که دچار انحراف در ناحیه مفصل انگشت شست خود هستند، با این کار می‌‌توانند تا حدودی به درمان مشکل‌شان کمک کنند.
- بستن 2 انگشت شست پا با کش به یکدیگر و تلاش برای جدا کردن‌شان از دیگر تمرین‌های موثر برای کاهش انحراف ناشی از بونیون است.
- از آنجایی که انقباض انگشت شست در افراد مبتلا به هالوکس والگوس دچار مشکل میشود، می‌توان به صورت روزانه و با خم و راست کردن آن، به درمان فرد کمک کرد.
عوارض عدم درمان هالوکس والگوس چیست؟
با اینکه بونیون مشکل خیلی حادی محسوب نمی‌شود، اما عدم توجه و رهاکردن آن به حال خود میتواند در گذر زمان سبب بروز مشکلاتی شود. برخی این عوارض در ادامه معرفی میشود:
- مهم‌ترین عارضه آن، عود بیماری است، در واقع اگر فردی که به بونیون مبتلا است و علائم خاصی ندارد و برای درمان مشکل خود اقدامی انجام ندهد، در آینده و به خصوص با افزایش سن این مشکل عود خواهد کرد.
- در صورت عدم اقدام برای درمان، بیمار بعد از مدتی احساس درد در ناحیه انگشت شست پای خود خواهد داشت. این درد معمولا به صورت دائمی وجود دارد.
- زمانی که مفصل انگشت شست پا دچار انحراف شود، این موضوع در دراز مدت و عدم درمان بیشتر خواهد شد. انحراف انگشت آنقدر ادامه پیدا میکند که فرد به سختی قادر به خم و راست‌کردن آن است.
- فردی که برای درمان مشکلش اقدامی انجام نمی‌دهد، باید این موضوع را مدنظر قرار دهد که راه‌رفتن در آینده برایش سخت‌تر خواهد شد؛ چرا که پیادهروی در افزایش درد و تورم بونیون موثر است.
تفاوت هالوکس ولگوس با هالوکس ریجیدوس در چیست؟
هالوکس ریجیدوس در حقیقت همان آرتروز مفصل اول انگشت شست پا است که میتواند همراه با بیماری هالوکس ولگوس باشد یا در مواردی هم هر دو عارضه با هم رخ ندهد. علائم هردوی این بیماری‌ها یکی است و همانطور که در پادکست قبلی در رابطه با هالوکس ولگوس گفته‌ایم این دو بیماری تا زمانی که تشدید نشده باشند و در مرحله خفیف یا متوسط باشند با درمان‌های اصلاحی و توصیه های پزشک قابل پیشگیری هستند.
درمان هالوکس ولگوس و هالوکس ریجیدوس چگونه است؟
درمان این بیماری با جراحی تکنیک‌های مختلفی دارد که هر جراح بسته به تجربه و دانش خود، شرایط و سن بیمار و شدت بیماری از روش یا تکنیک خاصی استفاده میکند. به طور کلی روش های جراحی این عارضه به دو دسته کلی تقسیم میشود که عبارتند از روش های بافت نرم و روش های استئوتومی (استخوان کف پایی و یا استخوان بند انگشت)
به طور کلی عارضه‌ی مهمی که ممکن است بعد از عمل جراحی در بیمار دیده شود عود بیماری است، که در عمل‌های بافت نرم معمولا عود بیشتر است. درصورتی که جراح متناسب با شرایط بیمار تکنیک مناسبی را برای جراحی انتخاب نکند. همچنین اگر توصیه‌های پزشکی بعد از عمل را بیمار رعایت نکند، احتمال عود بیماری را بیشتر میکند.
نکته پایانی
با توجه به اطلاعاتی که در این مقاله در مورد هالوکس والگوس و نحوه درمان آن ارائه شد، باید تا به الان متوجه شده باشید که در اکثر شرایط، نیازی به جراحی نخواهد بود. با این حال اگر این مشکل خیلی برایتان آزاردهنده است، میتوانید برای دریافت مشاوره و انجام اقدامات مناسب، به یک متخصص مراجعه کنید.
سوالات متداول در مورد هالوکس والگوس
- آیا هالوکس والگوس به صورت خود به خودی از بین میرود؟
خیر، این مشکل بدون اقدام برای درمان از بین نمیرود. روشهای غیرجراحی میتواند در کمکردن علائم آن تاثیرگذار باشد. اما اگر فرد بخواهد به طور اصولی آن را درمان کند، باید به متخصص مراجعه کرده و در صورت نیاز جراحی شود.
- چه کسانی بیشتر به بونیون مبتلا میشوند؟
به طور معمول، این مشکل با توجه به تمایل بانوان به استفاده از کفشهای تنگ و پاشنه بلند، در این گروه از جمعیت بیشتر دیده میشود.
- آیا پیادهروی برای درمان هالوکس والگوس مناسب است؟
برخلاف تصور خیلیها، پیادهروی یکی از بدترین کارهایی است که میتوانید برای درمان این مشکل انجام دهید. پیادهروی نهتنها بونیون را برطرف نمیکند، بلکه میتواند سبب بیشتر شدن علائم آن نظیر درد و تورم شود.
- عدم درمان بونیون خطرناک است؟
همانطور که گفته شد، عدم اقدام برای درمان این مشکل سبب حلشدن خود به خود آن نخواهد شد. خیلی از اوقات حتی با توجه به عدم رعایت نکات مراقبتی توسط بیمار، احتمال عود مشکل و حتی بروز برخی دیگر عوارض آن وجود دارد.
