معمولا برای درمان آرتروز به دو شکل مختلف جراحی و غیر جراحی اقدام میشود. در جراحی متخصص باید با تکنیکهای مختلف درمان خود را ارائه کند که با مشکلاتی همراه است. روشهای غیر تهاجمی معمولا در بین بیماران از محبوبیت بیشتری برخوردار است و عوارض کمتری هم به همراه دارد. به همین علت، خیلی از متخصصین ممکن است در درجه اول درمانهای غیرجراحی را برای بیماران ارائه کنند.
اما سوال اصلی آن است که چه روشهایی غیر از جراحی برای درمان مشکلات اینچنینی وجود دارد؟ اصلا چگونه باید تشخیص دهیم که به آرتروز مبتلا هستیم؟ در ادامه مقاله علاوهبر بررسی کامل آرتروز و تمامی علائم آن در بیماران مختلف، روشهای غیرتهاجمی درمان را معرفی خواهیم کرد. همراه ما باشید!
آرتروز چیست؟
به محلی که 2 استخوان مختلف به یکدیگر متصل میشود، مفصل میگویند. گاهی اوقات این قسمت دچار التهاب میشود که مشکلات زیادی به همراه دارد. مفاصل مختلف در قسمتهای مختلف بدن وجود دارد که هر کدام میتواند دچار التهاب شود. آرتروز معمولا به عنوان رایجترین بیماری مفصلی در سراسر دنیا شناخته میشود.
یکی از مشکلات جدی که آرتروز به همراه دارد، تخریب غضروف است. این عارضه سبب میشود فرد پس از مدتی با درد و ناراحتی حین حرکت استخوانها روی هم مواجه شود. به همین علت، توصیه متخصصین بر آن است که حتما هرچه سریعتر برای درمان آرتروز به روش جراحی یا غیر جراحی اقدام کنید.
اولین علائم آرتروز چیست؟
یکی از نکات بسیار مهمی که در آرتروز باید به آن توجه شود، این است که چنین مشکلی در مراحل اول علائم خاصی به همراه ندارد. معمولا پس از مدتی که التهاب پیشرفت میکند، یکسری علائم در فرد نمایان میشود که شامل موارد زیر است:
درد مزمن در مفصل، شایعترین علامت
یکی از علل درد مزمن زانو و سایر مفاصل بدن میتواند آرتروز باشد. با توجه به التهاب و تخریب مفصلی که در این ناحیه اتفاق میافتد، فرد درد مزمنی را احساس خواهد کرد. این مشکل تا زمانی که اقدام درمانی مناسب صورت نگیرد، ادامه خواهد داشت.
تورم و احساس سفتی در مفصل
از دیگر علائمی که در فرد مبتلا به آرتروز دیده میشود، میتوان به تورم در آن ناحیه و حتی احساس سفتی اشاره کرد. این تورم بیشتر به دلیل ماهیت التهابی بیماری ایجاد میشود. تشخیص بیماری با توجه به این علائم به منظور درمان غیر جراحی آرتروز در زمان مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است.
سختی در حرکت مفاصل
زمانی که التهابی در ناحیه مفصل اتفاق بیفتد، فرد حین حرکت آن با درد و ناراحتی همراه خواهد بود. با وجود این مشکلات، مطمئنا محدوده حرکتی مفصل نسبت به قبل کمتر خواهد بود.
احساس گرما در ناحیه مفصل
التهاب در نواحی مختلف بدن معمولا با علائمی همراه است که میتوان به راحتی آن را تشخیص داد. قرمزی، گرما و درد در ناحیه ملتهب از شایعترین علائم است. به همین دلیل، یکی از علائمی که بیماران در مراحل اولیه آرتروز ممکن است با آن مواجه شوند، احساس گرما در ناحیه مفصل مورد نظر است.
شنیدن صدای سایش مفاصل روی هم
زمانی که غضروف موجود در مفصل تخریب شود، اگر در زمان مناسب برای درمان آرتروز اقدام نکنید، بعد از مدتی استخوانها روی یکدیگر ساییده خواهد شد. به همین علت بیمار گاهی اوقات ممکن است صدای این سایش را بشنود.
علائم آرتروز زانو در زنان
یکی از نکات قابل توجه آن است که زنان نسبت به مردان بیشتر به آرتروز مبتلا میشوند. به طور معمول علائم این بیماری در زنان مشابه مواردی است که در قسمت پیشین بررسی کردیم. با این حال، برخی دیگر از علائم ممکن است در این افراد دیده شود:
- در برخی از مواقع ممکن است گرفتگی تاندونهای زانو دیده شود که معمولا با درد نسبتا زیادی همراه است.
- زنانی که به آرتروز زانو مبتلا هستند، به طور معمول نمیتوانند خیلی روی پاهای خود بایستند. این موضوع به خصوص زمانی که مدت ایستادن طولانی شود، بیشتر به چشم خواهد آمد.
- یکی از مشکلاتی که التهاب در هر نقطه از بدن ایجاد میکند، احساس خستگی است که در زنان بیشتر دیده میشود.
علائم آرتروز زانو در جوانی
معمولا آرتروز زانو کمتر در جوانان اتفاق میافتد. با این حال، اگر در مواردی افراد جوان به چنین مشکلی دچار شوند، ممکن است با علائمی مشابه سایر بیماران همراه باشند. به عنوان مثال، فرد در ناحیه زانو درد زیادی حین ایستادن و راهرفتن تجربه میکند که نیاز به درمان آرتروز دارد.
همچنین، التهاب، محدودیت حرکت، تورم، شنیدن صدا و حتی قفلشدن ناگهانی زانو ممکن است در این افراد دیده شود. در موارد بسیار نادر ممکن است در مفصل زانو، تغییر شکلی صورت بگیرد که نیاز به درمانهای پیشرفتهتر خواهد داشت.
روش های درمان غیر جراحی آرتروز
خیلی از افراد تصور میکنند صرفا روشهای دارویی و قرص برای درمان غیر جراحی آرتروز وجود دارد. این در حالی است که درمانهای غیرجراحی آرتروز خود شامل طیف وسیعی از خدمات بوده که بیمار میتواند از هریک بسته به شرایط کمک بگیرد:
درمان آرتروز با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی خود شامل روشها و ابزارهای مختلفی است که معمولا به منظور درمان و تسکین علائم آرتروز مورد استفاده قرار میگیرد. درمان با کمک فیزیوتراپی با روشهای زیر امکانپذیر است:
- شاید رایجترین ابزاری که در فیزیوتراپی به منظور درمان مشکلات مفصلی نظیر آرتروز مورد استفاده قرار میگیرد، اولتراسوند است. در چنین روشی تکنسین به کمک امواج فراصوت، تاثیر بسزایی در کاهش آسیبدیدگی و درمان آن خواهد گذاشت.
- گاهی اوقات ممکن است با توجه به تجویز متخصص، از لیزر درمانی برای برطرفشدن علائم ناشی از آرتروز استفاده شود.
- یکی از بهترین گزینههایی که فیزیوتراپیست میتواند از آن برای درمان آرتروز کمک بگیرد، تمرینهای ورزشی است. در این روش با کمک تمرینهایی که فیزیوتراپیست برای بیمار انجام میدهد، سبب تقویت عضلات خواهد شد. همین موضوع در درمان و کاهش آرتروز موثر است.
بهترین داروی آرتروز
یکی دیگر از روشهایی که در تسکین درد و سایر علائم ناشی از آرتروز موثر خواهد بود، استفاده از داروها است. نکته قابل توجه آن است که مصرف خودسرانه داروها نه تنها در درمان مشکل شما موثر نخواهد بود، بلکه میتواند عوارض جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.
موضوع دیگری که باید به خاطر بسپارید آن است که درمان قطعی آرتروز زانو با کمک چنین داروهایی صورت نخواهد گرفت. معمولا داروهایی که متخصص برای بیمار تجویز میکند، در اکثر موارد مسکن است و به صورت موقت درد را کاهش خواهد داد.
انتخاب بهترین قرص برای زانو درد باید با توجه به شرایط سیستمیک بیمار صورت بگیرد. معمولا داروهای NSAID بیشتر زمانی تجویز میشود که بیمار نخواهد آنها را به صورت طولانی مدت مصرف کند. اما در آرتروز خیلی از بیماران نیاز دارند از داروی مسکن برای مدت طولانی استفاده نمایند. با توجه به عوارض، از داروهایی که عارضه کمتر گوارشی دارند استفاده شود.
درمان آرتروز از طریق تزریق پی آر پی (PRP) به داخل مفصل
یکی از دیگر روش های درمان غیر جراحی آرتروز تزریق پی آر پی در مفصل است. این درمان به صورتی است که ابتدا از بدن بیمار خون گرفته میشود و از طریق دستگاهی که مانند سانتروفیوژ عمل میکند، پلاسما و پلاکت از خون جدا میشود و به داخل مفصل تزریق میشود. این تزریق بدون درد و جراحی و بخیه بوده و مزایایی همچون کاهش درد، کاهش التهاب را به دنبال دارد. همچنین تزریق PRP، بدلیل اینکه پلاسما و پلاکت های خون پروتئین لازم برای بازسازی و تحکیم مفصل را دارند به درمان آرتروز مفصل کمک زیادی میکند. اثر بخشی این درمان در افراد مختلف فرق دارد و در افرادی که این تزریق سبب کاهش درد و التهاب میشود حدود 9 ماه ماندگاری دارد.
درمان آرتروز با تزریق داخل مفصلی کورتون
داروهای کورتونی از جمله مواردی است که میتواند در کنترل التهاب موثر باشد. کورتیزولی که خود بدن تولید میکند معمولا چنین نقشی بر عهده دارد. اما زمانی که درد و تورم مفصل به قدری زیاد است که دیگر برای بیمار قابل تحمل نباشد، امکان تزریق داخل مقصلی داروهای کورتیکواستروئیدی وجود دارد.
این داروها معمولا قادر است تا مدت 3 ماه علائم ناشی از آرتروز را کنترل کند. پس از آن در صورت عدم رعایت نکات پیشگیرانه، احتمال شروع مجدد علائم وجود دارد. به همین دلیل، ممکن است نیاز باشد هر 3 ماه برای تزریق مجدد این داروها اقدام شود.
درمان آرتروز با تزریق اسید هیالورونیک
از مشکلات اصلی که در آرتروز سبب درد و سایر عوارض میشود، تخریب سلولهای غضروفی است. در حقیقت استخوانها روی هم ساییده خواهد شد و به همین دلیل درد و التهاب ایجاد میکند. یکی از راههایی که میتوان چنین مشکلی را تا حد زیادی برطرف کرد، تزریق مادهای است که بتواند خاصیت روغنی و لغزانندگی داشته باشد.
اسید هیالورونیک یکی از موادی است که میتواند در کاهش اصطکاک ناشی از حرکت استخوانها روی هم موثر باشد. از این رو، گزینه مناسبی به منظور کاهش علائم و همچنین پیشگیری از تخریب بیشتر سلولهای ناحیه مفصل محسوب میشود.
درمان غیرجراحی آرتروز با ازون تراپی
یکی از اشکال بسیار پرکاربرد اکسیژن در حوزه پزشکی، ازون است. این ترکیب به خوبی میتواند التهاب بیمار را در ناحیه مفصل کاهش دهد. همین کمشدن التهاب در ناحیه مفصل به کاهش درد بیمار کمک شایانی میکند. از دیگر خواص ازون میتوان به ماهیت التیامبخشی آن اشاره کرد.
درمان آرتروز در خانه بدون دارو
علیرغم اینکه خیلی به استفاده از روشهای خانگی برای درمان غیرجراحی آرتروز توصیه نمیشود، اما برخی از آنها ممکن است به صورت مقطعی در کاهش درد و التهاب موثر باشد. در گذشته برای مشکلاتی نظیر درد مفصل از روشهای خانگی زیر کمک گرفته میشده است:
- معمولا یکی از عواملی که در بروز آرتروز تاثیرگذار خواهد بود، تضعیف عضلات مرتبط با ناحیه مفصل است. خیلی از اوقات میتوان با ماساژدادن عضلات اطراف آن ناحیه، درد و التهاب را تا حدی کاهش داد. توجه داشته باشید که ماساژ سبب افزایش خونرسانی میشود و در کاهش سریعتر التهاب موثر است.
- گرما درمانی از دیگر راهکارهای خانگی است که در کاهش درد مفصل موثر خواهد بود. گرما از مواردی است که همانند ماساژ، خونرسانی به ناحیه التهابی را افزایش میدهد.
- از راهکارهایی که میتوان در خانه به کاهش عوارض آرتروز از آنها کمک گرفت، میتوان به تقویت عضلات ناحیه مفصل اشاره کرد. برای این کار، یکسری تمرینهای ورزشی وجود دارد که هر کدام برای کمک به تقویت عضلات موثر خواهد بود.
- از دلایل عمدهای که فرد را به آرتروز مبتلا میکند، اضافه وزن است. زمانی که وزن فرد بالا میرود، هنگام راهرفتن فشار زیادی روی زانوها وارد میشود. به همین علت یکی از شایعترین مفصلهای درگیر در آرتروز، زانو است. با کم کردن وزن میتوان به درمان غیرجراحی آرتروز کمک کرد.
آیا بیماری آرتروز خطرناک است؟
اینکه تصور کنید آرتروز میتواند زندگی فرد را تهدید کند، غلط است. اما اینکه فرد نسبت به درمان مشکل خود بیتوجه باشد نیز بسیار نادرست خواهد بود. درست است که آرتروز سبب تلفات جانی در بیماران نمیشود، اما در دراز مدت میتواند در کیفیت زندگی آنها موثر باشد.
از این رو، بهتر است در درجه اول از راهکارهای پیشگیرانهای کمک بگیرید و در صورت ابتلا به آن، اقدامات مناسبی برای درمان آرتروز در پیش بگیرید. بهترین گزینهای که پیش روی شما قرار دارد، استفاده از روشهایی است که در پیشگیری از آرتروز موثر باشد.
چه زمانی برای درمان ارتروز به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که با عوارض و علائم ناشی از آرتروز مواجه شدید، باید برای پیگیری مشکل خود به یک متخصص ارتوپد با تجربه مراجعه کنید. توصیه بر آن است که هرچه زودتر با مشاهده علائم آرتروز به پزشک مربوطه مراجعه کنید تا در صورت نیاز، اقدامات درمانی را در زمان مناسب آغاز کنید.
تصور اینکه آرتروز به صورت خود به خودی درمان میشود، بسیار اشتباه است. از این رو باید راهکار درمانی مناسب و حتی در صورت نیاز روش جراحی را در پیش بگیرید.
نکته پایانی
نکته بسیار مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که درمان آرتروز در زمان مناسب انجام شود. خیلی از اوقات میتوان با راهکارهای بسیار سادهتر و غیر تهاجمی، چنین مشکلی را تا حد زیادی برطرف کرد. اما اگر آرتروز را به حال خود رها کنید، نه تنها مشکل برطرف نخواهد شد، بلکه دیگر روشهای غیر جراحی برای آن مناسب نخواهد بود. در چنین شرایطی، متخصص مجبور خواهد بود با تیغ جراحی برای درمان مشکل شما اقدام کند.
سوالات متداول درمان غیرجراحی آرتروز
- در صورت مواجه با عوارض گوارشی پس از مصرف داروهای مسکن، چه کار کنیم؟
بهتر است موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید تا دارویی با عوارض کمتر را جایگزین آن کند.