در این ویدیو، جوانی را مشاهده میکنید که در سن 18 سالگی دچار پارگی رباط صلیبی و مینیسک زانو شده و توسط آقای دکتر شریفزاده تحت عمل جراحی قرار گرفته است. وی که پیش از آسیب، ورزش کشتی انجام میداده، اکنون پس از گذشت 8 سال بدون مشکل به انجام ورزشهای سبک و تمرینات بدنسازی میپردازد.
از کجا بفهمیم رباط صلیبی پاره شده؟
برای تشخیص اینکه آیا رباط صلیبی (معمولاً رباط صلیبی قدامی یا ACL) پاره شده یا نه، باید به چند نشانهی کلیدی توجه کنید. در صورت مشاهده این علائم، بهتر است سریعاً به پزشک متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپ مراجعه کنید:
علائم رایج پارگی رباط صلیبی
- صدای “تق” یا “پاپ” در لحظه آسیب
بسیاری از افراد در لحظهی آسیب صدایی مانند شکستن یا ترکیدن را در زانو حس یا میشنوند. - درد ناگهانی و شدید
درد معمولاً شدید و فوری است، بهخصوص در ناحیه وسط زانو. - تورم سریع (طی چند ساعت)
زانو معمولاً طی ۱ تا ۴ ساعت پس از آسیب ورم میکند. این تورم بهدلیل خونریزی داخل مفصل است. - ناتوانی در ادامه فعالیت یا راه رفتن راحت
افراد معمولاً نمیتوانند وزن خود را روی پای آسیبدیده بیندازند یا به فعالیت ورزشی ادامه دهند. - احساس ناپایداری یا “خالی کردن” زانو
زانو ممکن است هنگام راه رفتن یا ایستادن ناگهان شُل شود یا زیر بدن خالی کند. - کاهش دامنه حرکتی
خم و صاف کردن کامل زانو دشوار میشود، بهخصوص در چند روز اول.
در صورتی که دچار پارگی رباط صلیبی شدهاید و قصد انجام جراحی دارید، دکتر شریفزاده توضیحات جامعی در قالب پادکست درباره این موضوع ارائه کردهاند. برای دسترسی به تمامی پادکستهای مرتبط با پارگی رباط صلیبی، کافی است روی دکمه زیر کلیک کنید.
برای پارگی رباط صلیبی چه باید کرد؟
برای پارگی رباط صلیبی (ACL)، بسته به شدت آسیب، سن، سطح فعالیت فرد و اهداف درمانی، اقدامات متفاوتی انجام میشود. در ادامه، بهطور کامل توضیح میدهم که چه باید کرد:
1- ارزیابی اولیه و تشخیص دقیق
اگر مشکوک به پارگی ACL هستید:
- به پزشک ارتوپد مراجعه کنید.
- معاینه بالینی (تستهایی مثل لاچمن یا کشوی قدامی)
- MRI برای تأیید تشخیص و بررسی آسیبهای همراه (مینیسک، غضروف و…).
2- درمان غیرجراحی (برای موارد خاص)
درمان غیر جراحی برای موارد زیر مناسب است:
- افراد کمتحرک یا مسن
- افرادی که دارای پارگی جزئی یا همراه با رباطهای سالم دیگر هستند
- کسانی که قصد بازگشت به ورزش حرفهای ندارند
درمانهای غیر جراحی شامل موارد زیر هستند:
- فیزیوتراپی تخصصی: برای تقویت عضلات اطراف زانو
- بریس (زانوبند محافظ): جهت تثبیت زانو
- اجتناب از حرکات شدید یا پیچشی
- ورزشهای کمفشار مانند شنا، دوچرخه ثابت
3- درمان جراحی
درمان جراحی برای مواردی زیر مناسب است:
- اگر ورزش حرفهای میکنید
- زانو “خالی میکند” یا ناپایدار است.
- آسیب به مینیسک یا رباطهای دیگر هم وجود دارد.
لازم ب ذکر است جراحی رایجترین روش برای افراد جوان و ورزشکار است.
4- توانبخشی بعد از عمل
موفقیت جراحی 50% به عمل و 50% به توانبخشی درست وابسته است:
- هفته 0 تا 6: کاهش درد و ورم، بازگشت دامنه حرکتی
- ماه 2 تا 4: تقویت عضلات و بهبود تعادل
- ماه 4 تا 6: تمرینات پایداری، شروع ورزشهای سبک
- ماه 6 تا 9: بازگشت به ورزش با برنامه دقیق و ارزیابی عملکردی
عمل بازسازی رباط صلیبی چگونه انجام میشود؟
عمل جراحی به معنای بازسازی رباط صلیبی است، به عبارتی دیگر:
- برداشت یک تاندون (مثلا از همسترینگ) یا یک رباط سالم از جسد
- کاشت آن بهجای رباط پاره شده
عمل با آرتروسکوپی (کم تهاجمی) انجام میشود.
همچنین میتوانید پادکستهای دکتر شریف زاده را درباره انواع پارگیهای مینیسک زانو و روشهای درمان آن گوش دهید؛ این توضیحات برای افرادی که قصد دارند عمل مینیسک زانو انجام دهند بسیار مفید و کاربردی خواهد بود.
آیا مینیسک زانو ترمیم میشود؟
بله، مینیسک زانو در برخی موارد قابل ترمیم است، اما این موضوع به محل و نوع پارگی، سن بیمار و میزان خونرسانی به ناحیه آسیبدیده بستگی دارد. پارگیهایی که در ناحیه بیرونی مینیسک (که خونرسانی بهتری دارد) و بهصورت تازه و خطی هستند، معمولاً با جراحی آرتروسکوپی قابل بخیهزدن و ترمیماند. در مقابل، پارگیهای پیچیده، فرسایشی یا واقعشده در ناحیه مرکزی (با خونرسانی ضعیف) اغلب قابل ترمیم نیستند و بخش آسیبدیده باید برداشته شود. در صورت امکان، ترمیم مینیسک نسبت به برداشتن آن ارجح است، چون از آسیبهای بلندمدت مانند آرتروز زانو جلوگیری میکند.
آیا پارگی مینیسک زانو خطرناک است؟
پارگی مینیسک زانو بهطور مستقیم خطر جانی ندارد، اما اگر بهموقع درمان نشود میتواند باعث درد مزمن، قفل شدن زانو، آسیب به غضروف مفصل و در نهایت آرتروز زودرس شود. بنابراین، اگرچه خطرناک نیست، اما عواقب آن در صورت بیتوجهی میتواند جدی و ماندگار باشد.
از کجا بفهمیم مینیسک زانو آسیب دیده؟
برای تشخیص آسیب یا پارگی مینیسک زانو، باید به علائم مشخص توجه کنید. آسیب مینیسک معمولاً در اثر چرخش ناگهانی زانو (مثلاً هنگام ورزش، زمین خوردن یا ایستادن نادرست) اتفاق میافتد. در ادامه، به شما میگوییم از کجا میتوانید بفهمید که مینیسک زانویتان آسیب دیده:
1. درد در قسمت داخلی یا خارجی زانو
- بسته به اینکه کدام مینیسک آسیب دیده (داخلی یا خارجی)، درد در همان سمت احساس میشود.
- معمولاً هنگام خم و راست کردن زانو یا فشار روی آن بدتر میشود.
2. تورم (اغلب با تأخیر)
- ممکن است زانو ظرف چند ساعت تا یکی دو روز پس از آسیب، متورم شود.
- این تورم اغلب کمتر از پارگی رباط است، اما محسوس است.
3. احساس “گیر کردن” یا “قفل شدن” زانو
- گاهی فرد حس میکند زانو در یک موقعیت گیر کرده و نمیتواند آن را صاف یا خم کند.
- این یکی از نشانههای کلاسیک پارگی مینیسک است.
4. صدای تق یا کلیک هنگام حرکت زانو
- ممکن است هنگام حرکت، صدایی مانند “تقتق” شنیده شود یا حس شود.
5. ناتوانی در خمکردن کامل زانو
- دامنه حرکتی زانو کاهش مییابد، مخصوصاً هنگام نشستن یا چمباتمهزدن.
6. ضعف یا بیثباتی زانو
- احساس ناپایداری یا “خالی کردن” زانو، بهخصوص هنگام راهرفتن روی سطوح ناهموار.
